پیکر داریوش صفوت بدرقه شد/ ارسطوی موسیقی اصیل ایران را از دست دادیم

پیکر زنده یاد داریوش صفوت صبح  30 فروردین ماه  در حالی روی دوش دوستانش بدرقه شد که فاطمه واعظی (پریسا) گفت: ارسطوی موسیقی اصیل ایران را از دست دادیم.

به گزارش خبرنگار بخش موسیقی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، آرامستان بهشت سکینه کرج، امروز میزبان جمع عظیمی از دوستان و شاگردان داریوش صفوت بود که آمده بودند او را به سمت خانه ابدی‌اش بدرقه کنند.

فاطمه واعظی(پریسا)، که حدود 40 سال شاگرد داریوش صفوت بوده است، طی سخنانی گفت: استاد صفوت فقط معلم من نبود بلکه پدر هنری‌ام بود و هرچه از موسیقی دارم از او دارم.او در موسیقی دستم را گرفت.

این خواننده ادامه داد: روزی از اسکندرمقدونی پرسیدند که بین پدر و استادت کدام یک را ترجیح می‌دهی؟ اسکندر که شاگرد ارسطو بود در پاسخ گفت: استادم را ترجیح می‌دهم. راست هم می‌گفت چرا که استاد است که تربیت می‌کند‌، رشد می‌دهد‌ و از بیراهه رفتن نجات می‌دهد و این استاد بزرگ خیلی‌ها را از بیراهه رفتن نجات داد.

وی افزود: چه در زمینه موسیقی و چه در زمینه معنویت و اخلاق زنده یاد صفوت، کسانی که بضاعت علمی دارند باید از او صحبت کنند چرا که موسیقی از دیدگاه او تنها صوت‌، ملودی‌ و ردیف نبود موسیقی برای او ابزاری برای توجه به عالمی دیگر بود، ابزاری برای درخود فرو رفتن و تزکیه نفس بود.

او همچنین گفت: زنده یاد صفوت مرکزی برای تربیت هنرجویان تشکیل داد و باید بگویم او هیچگاه شاهد بازاری تربیت نکرد. به جرات می‌توانم بگویم که تا کنون چنین شخصیتی نداشتیم و شاید به این زودی هم نخواهیم داشت. شاید ادیب و موسیقی‌دان فراوان داشته باشیم اما کسی که حرف و عملش یکی باشد خیلی کم است. من با بضاعت ناچیزم و در 40 سالی که افتخار شاگردی استاد صفوت را داشتم تلاش کردم که شاهد بازاری نباشم.

فاطمه واعظی(پریسا)، با بیان خاطره‌ای گفت: آخرین دیدارم با ایشان چند ماه قبل بود؛ دوسال قبل به مناسبت تولد مولانا کنسرتی اجرا کرده بودم و مثل همیشه نوار اجرایم را برای استادم بردم تا درباره کارم نظر بدهد اما افسوس آخرین بار که نوار را نزدش بردم او قادر به تکلم نبود و به پهنای صورت اشک می‌ریخت اما تمام وجودش حرف و نصیحت بود.

او ادامه داد: شاید فشاری بالاتر از این نیست که نتوانی حرف بزنی در حالی که بند بند وجودت پر از حرف است به او گفتم استاد آیا بالاخره توانستم فلسفه وجودی شما را پیاده کنم؟ برای خدا بخوانم ولاغیر؟ برای شهرت نخوانم. آیا از من راضی شدید؟ مطمئن هستم حرف‌های زیادی داشت اما نمی‌توانست صحبت کند فقط به علامت تصدیق سرش را تکان داد.

این هنرمند در پایان سخنانش گفت: مرگی درکار نیست و او روحش زنده است ما برایش خوشحالیم چون با درستی و ایمان زیست و روح پاکش چون قطره اقیانوس الهی پیوست.

به گزارش ایسنا،‌ در بخش دیگری از این مراسم داوود گنجه‌ای از دیگر شاگردان زنده یاد صفوت در سخنانی مطرح کرد: کوتاه اما با عشق برای مرشدم سخن می‌گویم. همچنین به خانواده صفوت و همه مردم ایران به ویژه موسیقی‌دان‌ها از طرف خودم و شورای عالی خانه موسیقی تسلیت می‌گویم.

او ادامه داد: من داوود گنجه‌ای پنجاه سال ثمره عشق صفوت هستم. سال 46 در دانشگاه تهران با این مردم روبرو شدم او درس‌های زیادی به من داد از جلمه اینکه می‌گفت هیچگاه نترس همیشه راست بگو و دنبال شهرت نرو. او به معنای واقعی معلم اخلاق بود.

گنجه‌ای در حالی که بغض گلویش را گرفته بود‌، گفت: من پدرم را از دست دادم صفوت مرد اخلاق و عرفان بود مردی که در مکتب حضرت امیر بزرگ شده بود، او دروغ نمی‌گفت و همیشه از اخلاق و دوستی سخن می‌ گفت و هم اکنون پندارم قبول نمی‌کند که دکتر صفوت میان ما نیست. اگر یک مرد یک رنگ و یک پهلو وجود داشته باشد‌ آن دکتر صفوت بود.

محمد موسوی نی‌نواز پیشکسوت هم به عنوان یکی دیگر از شاگردان دکتر صفوت گفت: از خیل هنر بادگساران همه رفتند /روبار سفر بند که یاران همه رفتند.

دکتر صفوت هم رفت، هم می‌رویم. 42 سال در خدمتش بودم و از او درس زندگی آموختم. محمد موسوی هرچه دارد از صفوت دارد.

سپس این هنرمند با ساز خود قطعه‌ای را در دشتی و در گوشه غم‌ انگیز نواخت.

به گزارش ایسنا در این مراسم تعداد زیادی از اهالی فرهنگ و هنر حضور داشتند.

هوشنگ و اردشیر کامکار‌، هومان اسعدی‌، محمدرضا اصلانی‌، حمید اسفندیاری‌، سیدعباس سجادی‌، فاضل جمشیدی‌، محمدعلی بهمنی‌، داریوش پیرنیاکان‌، فرمان مرادی‌، مهدی آذرسینا‌،‌ علی‌اکبر شکارچی‌، محمد مقدسی‌، رضا شفیعیان‌، شهرام صارمی‌، علی مرادخانی و... از حاضران در این مراسم بودند.

این در حالی بود که هیچ نماینده‌ای از مرکز موسیقی در مراسم تشییع پیکر زنده یاد داریوش صفوت حضور نداشت.

علیزاده، ذوالفنون و مشکاتیان، مشق عشق را از او فرا گرفتند

داریوش صفوت استاد پیشکسوت موسیقی کشورمان چهارشنبه شب مصادف ۲۶ فروردین‌ ماه در سن ۸۵ سالگی از دنیا رفت اما آیا اصلاً تا به حال نام این استاد موسیقی اصیل ایرانی را شنیده بودید و یا در امری بعید، حتی مختصری از سوابق و خدماتش به هنر موسیقی کشورمان جزو نمایندگان شاخص موسیقی ایرانی در سطح جهان محسوب می گردد و از معدود دریافت کنندگان نشان های بین المللی از جمله نشان فرهنگ و هنر شوالیه از دولت فرانسه است، را می دانید؟

استاد داریوش صفوت در کنار ابوالحسن خان صبا

متاسفانه پاسخ به این پرسش به خصوص برائ آن دسته از مردم که غرق در دنیای موسیقی نیستند، منفی است و اگر اندکی دربارهٔ پرویز مشکاتیان و جلال ذوالفنون که در دوره ای شاگردان استاد صفوت بودند، مطلع باشید، احتمالاً به همان میزان اندک نیز دربارهٔ صفوت اطلاعاتی ندارید و این وضعیت تلخی درگذشت این چهره موسیقیایی ایران زمین را بیشتر می سازد.

استاد داریوش صفوت متولد هفتم آذرماه ۱۳۰۷ در شیراز متولد شد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌ حقوق دانشگاه تهران به پایان رسانده بود. صفوت که از استعداد بالایی در موسیقی سنتی و به خصوص در نواختن سه تار برخوردار بود و اولین بار پردش ساز را به دستش داده بود، نزد استاد ابوالحسن صبا به تعلم پرداخت و این ارتباط را به مدت ده سال و تا پایان عمر صبا ادامه داد و به قول ابوالحسن مختاباد، سومین شاگرد صبا در کنار استاد حسن کسایی و استاد همایون خرم است که در یک سال اخیر جان به جان آفرین تسلیم کرده است.

او که علاوه بر سه تار نوازنده سنتور نیز بود، اما یک ویژگی متفاوت داشت و آن هم فراگیری سه تار و سنتور از استاد صبا است، حال آنکه اکثر شاگردان صبا از او ویولن فراگرفته بودند و حتی نقل قولی از صبا دربارهٔ صفوت بیان شده که از او به عنوان یکی از دقیق­ترین و بهترین شاگردان خود یاد کرده است.

با این حال جنبه علمی شخصیت و سبقه هنری استاد صفوت به مراتب پراهمیت تر از توانمندی اش در نواختن است و خدماتی که این موسیقی‌دان، ردیف‌دان و نوازنده برائ موسیقی ایران زمین انجام داد، حقیقتاً بی نظیر است. صفوت دو مرتبه – یک بار در اواخر سال ۱۳۳۹ و بار دیگر در سال ۱۳۴۲ – برائ تدریس در مرکز مطالعات موسیقی شرقی در انستیتو موسیقی‌شناسی سوربن به فرانسه و تحصیل حقوق بین الملل در دانشکده حقوق دانشگاه پاریس راهی فرانسه شد.

داریوش صفوت و شاگردانش پرویز مشکاتیان، جلال ذوالفنون و حسین علیزاده

صفوت سپس با بازگشت به ایران از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۸ به ردیف شناسی موسیقی سنتی ایران و تکمیل سه‌ تار در محضر حاج آقا محمد ایرانی مجرد اشتغال ورزید و در ایران اقدام به تاسیس مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران تحت نظر سازمان رادیو تلویزیون وقت در سال ۱۳۴۷ کزد و تا سال ۱۳۵۹ مدیریت آن را بر عهده داشت و پس از آن نیز در محافل آکادمیک از جمله دانشگاه تهران به آموزش موسیقی سنتی در بسترهای متفاوت نظری و عملی پرداخت و از سال ۱۳۷۶ نیز رسماً بازنشسته شد.

رویکرد این استاد با تاکید بر حفظ و عدم تغییر ساختارهای موسیقی سنتی ایران، به سمت علمی تر ساختن و قراردادن ساختار موسیقی ایران در ساختاری علمی بود و در عین حال او به رشد جایگاه علمی بسیاری از چهره های شاخص موسیقی معاصر کمک شایانی کرد و این عبارت که ایشان مشق عشق را از او فراگرفتند، کاملاً با سوابق این یادگار صبا تطابق دارد.

زنده یاد صفوت شاگردان بسیاری داشته اما شاید چهره هایی همچون جلال ذوالفنون، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده و داوود گنجه ای بیشتر برائ عموم آشنا باشند و حتی از خود صفوت نیز بیشتر شناخته شده اند! با درگذشت او، شاگرد مستقیم صبا تقریباً نایاب شدند و می توان گفت یک نسل موثر در جهت دهی به آنچه امروز به عنوان موسیقی سنتی ایران شناخته می گردد، این عالم خاکی را ترک کرده است.

پرویز مشکاتیان دربارهٔ استاد صفوت گفته است: «من به عنوان کسی که سال‌ها در محضر استاد داریوش صفوت به تلمذ نشسته‌ام، بی‌هیچ گمانی بر آنم که ایشان از برگزیدگان خداوند می باشند. از شهر جانان‌اند و از تبار راستینان این سرزمین، بی‌هیچ اغراقی… او همیشه صحبت از جایگاه معنوی هنرمند، اخلاق هنرمند و واصل شدن به مبدأ و مأخر و مرکز زیبایی‌ها، به طریق اولی چشم‌پوشی از مادیات و ملموسات دنیا می‌کرد».

جلال ذوالفنون نیز دربارهٔ استادش تاکید داشته است: «دکتر صفوت شخصیتی است مرکب از دانش و هنر و اخلاق، همراه با قلبی آکنده از عشق و ایمان به موسیقی ایرانی که مدام در طپش است» و البته ده ها اظهارنظر مشابه از او از سوی اساتید و شاگردان فتوت دربارهٔ توانمندی حکیم موسیقی پارسی ذکر شده است.

پیکر زنده‌یاد صفوت ساعت ۹ صبح روز ۳۰ فروردین در قبرستان بی‌بی سکینه شهر کرج به خاک سپرده می‌شود. مراسم یادبود این هنرمند نیز شنبه ۳۱ فروردین از ساعت ۱۶ الی ۱۷:۳۰ در مسجد جامع شهرک غرب برگزار خواهد شد.

 به مناسب درگذشت این استاد برجسته، دو قطعه از اجرای قدیمی و معاصرش را با ساز سه تار تقدیم تان می کنیم.

یادداشت حسین علیزاده دربارهٔ داریوش صفوت

این خبر در تاریخ ۲۹فروردین۱۳۹۲ به نقل از منبع ذکر شده، در پرتال خبری ممتاز نیوز منتشر گردیده است

آن زمان که ما تازه دانشجو شده بودیم در گروه‌های وزارت فرهنگ و هنر، رادیو و کانون پرورش فکری کودکان فعالیت می‌کردیم، دکتر صفوت تعدادی از ما را از دوره‌های مختلف انتخاب کرد (بزرگ‌ترین ما زنده‌یاد جلال ذوالفنون بود). داریوش صفوت پیشنهاد داد؛ شما بیایید در جایی- که مرکز حفظ و اشاعه نام گرفت – زیر نظر اساتید موسیقی دوره?هایی ببینید و فعالیت‌هایتان را تنها در مرکز ادامه بدهید و جای دیگر کار نکنید. در آغاز تعداد ما کم بود؛ چیزی حدود ۱۰، ۱۲ نفر. دکتر صفوت سال‌ها تحقیق و بررسی کرده بود تا بتواند با بودجه تلویزیون، مرکزی برائ موسیقی ایرانی تاسیس کند و هدف این مرکز ایجاد تحولی در موسیقی ایرانی بود. در آن دوران این تصمیم بسیار تصمیم درستی بود. موسیقی ایرانی از جنبه آکادمیک در انزوا به سر می‌برد. فقط در هنرستان و دانشگاه اساتید موسیقی تدریس می‌کردند. به استثنای تعدادی از اساتید نسل قبل موسیقی که به طور محدود در رادیو فعال بودند، در جامعه به موسیقی کلاسیک ایرانی یا موسیقی ردیف به طور عمیق پرداخته نمی‌شد. نسل جوان از طریق دکتر صفوت جذب مرکز حفظ و اشاعه شدند. ما در آنجا ملزم بودیم هر روز حضور پیدا کنیم و از حضور اساتیدی که به اعتبار مرکز و استاد برومند و استاد صفوت دعوت می‌شدند، بهره ببریم. همه اساتید از این کار استقبال می‌کردند. اینکه تمام اساتید بزرگ موسیقی ایران جذب مرکز شدند به سبب برنامه‌ریزی دقیق استاد صفوت برائ این مرکز بود. جنبه معنوی موسیقی در مرکز بسیار اهمیت داشت. در مراکز دیگر موسیقی برخورد کارمندگونه‌یی با هنرمندان موسیقی می‌شد. نگاه این بود که موسیقیدانی در جایی فعال باشد و به ازای فلان میزان فعالیت سر ماه حقوق بگیرد. در مرکز حفظ و اشاعه موضوع این گونه نبود. در واقع به واسطه هوشمندی دکتر صفوت بودجه از تلویزیون تامین شده بود که ما ملزم نبودیم در فعالیت‌های تولیدی رادیو و تلویزیون مشارکت کنیم.

منبع: روزنامه اعتماد

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: